Cumhurbaşkanlığı kararıyla 2 Ocak’ta AKP’li Melih Bulu’nun Boğaziçi Üniversitesi’ne rektör olarak atanması başta öğrenciler olmak üzere demokratik kitle örgütlerinde büyük bir tepkiye neden olmuştu. Atamayı ‘kayyım’ olarak değerlendiren öğrenciler, Resmi Gazete’de yayımlanan karar karşısında gerek Boğaziçi Üniversitesi’nde gerekse de sokaklarda karara karşı protesto eylemlerine başlamıştı.
İstanbul’un yanı sıra Ankara, İzmir ve çok sayıda kentte sokağa çıkarak kararı protesto eden öğrenciler polis şiddetiyle gözaltına alınmıştı. Boğaziçi Direnişleri olarak hafızalarda yer edinen eylemlerde yüzlerce öğrenci gözaltına alındı.
Ankara’da da 2 Şubat’ta rektör atanmasına tepki göstermek için demokratik haklarını kullanarak sokağa çıkan yüzlerce kişiden 83 kişi polis tarafından darp edilerek gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar hakkında ‘Kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama’ yönünden işlem yapıldı. Gözaltına alınanlar emniyetteki işlemlerinin ardından serbest bırakılırken haklarındaki soruşturma devam etti.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 9 Aralık’ta, Boğaziçi eylemleri sırasında gözaltına alınan 64 kişi hakkında ‘Kovuşturmaya yer olmadığına’ dair karar verdi. Eylemin hatırlatıldığı takipsizlik kararında, eylemcilerin bir kısmı için “haklarında kamu davası açılan şüphelilerin bu eylemlerine iştirak edip katıldıklarına dair haklarında kamu davası açılması için yeterli şüphe oluşturacak nitelikte somut deliller elde edilemediği” belirtildi.
Yine verilen kararda eylemcilerin kendilerini darp ettiğini iddia eden polisler Atilla Dörtdoğan, Mustafa Tıraş ve Ömür Erman Bek’in iddialarına ilişkin ise iddiayı doğrular herhangi bir tespitin yapılamadığına dikkat çekildi.
Kararda, polislerin öğrencileri darp ederek gözaltına alması ise ‘orantılı güç’ olarak yer aldı.
AİHS 10. ve 11. maddeleri
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) ifade özgürlüğü kapsamına giren 10’uncu ve dernek kurma ve toplantı özgürlüğü kapsamında olan 11’inci maddelerine dikkat çekilen kararda, “AİHS 10 ve 11. maddeleri kapsamında herkesin görüşlerini açıklama ve anlatma özgürlüğü çerçevesinde genel kamu düzenini bozmaksızın toplantı ve gösteri yapma hakkına sahip olduğu, genel kullanıma açık bir alanda gerçekleştirilen gösterilerin günlük hayatın akışını belirli oranda bozacak bir karışıklığa ve karşıt tepkilere yol açabileceği ancak AİHM’nin değişik kararlarında bu şekildeki düzeni bozan durumların tek başına toplantı ve gösteri yapma hakkına yönelik müdahaleleri haklı kılamayacağının öngörüldüğü” ifadeleri yer aldı.
Toplanma özgürlüğü
Yine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına dikkat çekilen kararda şu ifadeler kullanıldı: “Şüphelilerin yasal uyarılara rağmen dağılmayarak izinsiz gösteri yürüyüşü yapmaları şeklinde gerçekleşen eylemde, AİHM’nin aradığı toplantılarda şiddet eylemine karışma, kamu düzeninin sağlanması amacıyla mutlak zorunluluk, kesin olarak günlük yaşamı bozacak karışıklık ve düşmanca tepkilere yol açma, niteliği gereği ceza davası açılmasının orantılı olup kamu düzeninin korunması için gerekli olması gibi kriterlerin mevcut olmadığı, muhtemel kamu düzeninin bozulması endişesinin yapılan müdahale ile sona erdirilmiş olması, toplanma özgürlüğünden kişilerin yoksun bırakılmaması ve buna belli ölçüde hoşgörü gösterilmesi gereği, şiddet içermeyen barışçıl bir gösterinin ceza kovuşturmasına konu edilmesinin getireceği orantısızlık gibi hususlar birlikte değerlendirildiğinde ihtara rağmen şüphelilerin dağılmaması ve gözaltına alınmaları şeklinde gerçekleşen eylemde 2911 Sayılı Yasanın (toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanunu) 32’nci maddesi (Toplantı ve gösteri esnasında dağılmamakta ısrar ve direnme suçu) kapsamında atılı suçun unsurlarının oluşmadığı anlaşılmakla kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verildi.
