İran askerinin 22 Şubat Pazartesi günü 37’den fazla Beluc sınır ticareti yapan petrol tüccarını ayrım gözetmeksizin vurması, Belucistan’ın doğusunda ve batısında protestolara ve kınamalara yol açtı. Çeşitli kaynaklar ölümlerin sayısını 15 ila 20 olarak belirtiyor ve diğer bazı bağımsız kaynaklar 35-37 diyor.
The Balochistan Post’ta yer alan haberlere göre, Pazar günü İran güçleri tarafından 37 Beluc petrol tüccarının öldürülmesi Sistan ve Belucistan’da (İran sınırları içerisinde yer alıp İran yönetimi altında bulunan Belucistan bölgesinde) protestoları körükledi. Olay, Belucistan’ın doğusundaki Panjgur ilçesi yakınlarındaki sınırda meydana geldi. Çok sayıda tüccar da yaralandı.
İran güçlerinin acımasız katliamı, protestoları, İran ve Pakistan yönetimleri altında tutulan Belucistan’ın her iki tarafında da öfkeyi ve kınamaları ateşledi. Protestocular birçok şehirde yolları kapattı, İran güçlerinin araçlarını yaktı.
Protestocular, Vali’nin Sarawan şehrindeki ofisine de baskın düzenledi. Diğer birçok devlet dairesi de yıkıldı. Güvenlik görevlileri tarafından en az üç protestocu öldürüldü.
Bölgedeki siyasi parti Beluc Ulusal Hareketi (BNM), sınır güçlerinin masum insanlara ateş açmasının açık bir barbarlık olduğunu ve sınırlar arasında bölünmüş bir halkın haklarının ciddi şekilde ihlal edildiğini, ilgili unsurların cezalandırılması gerektiğini söyleyerek eylemi şiddetle kınadı. BNM sözcüsü, “Yalnızca ekonomik ihtiyaçlar değil, Beluc halkının ilişkileri, sınırın her iki tarafındaki topraklar ve diğer konular da sınır güçlerinin katı önlemlerinden ciddi şekilde etkileniyor” dedi.
Darul Uloom’un başkanı ve Ehl-i Sünnet Sistan’ın imamı Mevlana Abdul Hameed, Altın Lekesi Hattında İran güçleri tarafından petrol tüccarlarının öldürülmesini kınadı ve bu tür önlemlerin kanuna tamamen aykırı olduğunu söyledi. “Maalesef Sistan-Belucistan halkı işsizlik nedeniyle petrol işiyle uğraşıyor. Bu iş suç değil, kaçakçılık kategorisine girmiyor. Binlerce aile evlerini idare etmek için bu işi yapıyor. Güçlerin harekete geçmesi gerekiyorsa, uyuşturucu baronlarına karşı harekete geçmeleri gerekir” diye ekledi.
Önde gelen bir öğrenci örgütü BSO-Azad, Beluci halkından insanların öldürülmesini kınadı ve bunu ulusal bir trajedi olarak nitelendirdi.
Binlerce Beluci tüccarı geçim kaynaklarını “İran-Pakistan” sınırından petrol taşıyarak elde ediyor. Yaygın işsizlik, ekonomik faaliyetlerin sıfıra yakın olması, sanayi eksikliği ve özel sektördeki az gelişme ile yüzlerce iyi eğitimli Beluclu genç ekmeğini kazanmak için sınırda riskli petrol ticaretine başvuruyor.
Beluc petrol tüccarları hem Pakistan hem de İran sınır güvenlik güçleri tarafından sık sık taciz ediliyor. Bildirildiğine göre, sınırdan bir geçiş yolu elde etmek için Pakistan güvenlik güçlerine muazzam düzeylerde haraç ödemek zorunda kalıyorlar. O zaman bile sefaletleri sonlanmıyor, onlarca petrol varili yüklü araçlarına el konuluyor ve ezici bir fidye karşılığında iade ediliyor.
“Bu tür vahşetler uzun yıllardır yaşanıyor”
The Balochistan Post, bu haftaki editöryal köşesini bu katliam ve ardından gelişen protestolar nedeniyle açığa çıkan bölgedeki halkın rahatsızlığına ayırdı. Onu da okurlarımız için çeviriyoruz:
Bol miktarda maden kaynağına sahip Belucistan, onlarca yıldır devam eden kötü yönetim ve baskı nedeniyle sefil bir yoksulluk içinde yatıyor. Bölgedeki toplam işsizlik ve yoksulluk dünyanın en kötülerinden biridir.
Çok kısıtlı istihdam olanakları nedeniyle, çoğu üniversite diplomasına sahip binlerce Beluc genç, Zamyad araçlarında petrol veya dizel “kaçakçılığı” yoluyla geçimlerini sağlamak zorunda kalıyor. Bu, yetkililer için “kaçakçılık” olabilir, ancak ticarete karışanlar için gelir elde edecek tek iş budur.
Petrol, tarihi Belucistan’ı İran ve Pakistan’ın yönettiği bölgeler arasından (Belucistan’ı, Ç.N.) bölen Goldsmid hattı üzerinden taşınıyor. Goldsmid hattı, Beluc ayrılıkçıları tarafından sınırın her iki tarafında keyfi bir çizgi olarak görülüyor ve sonuçta ortaya çıkan idari bölünmeyi reddediyorlar.
Bu sınır boyunca birçok ilçede binlerce hane, geçim kaynağı sağlamak için riskli petrol taşımacılığına bağımlı. Bununla birlikte, bu tüccarlar hem İran hem de Pakistan’ın sınır güvenlik güçleri tarafından korkunç bir şekilde muamele görüyor. Güvenlik güçleri para cezası vererek veya tüccarları rüşvet ödemeye zorlayarak önemli ölçüde buna engel olsalar da, bu tüccarlar sürekli olarak vahşetin kurbanıdır.
Böyle bir olay 22 Şubat Pazartesi günü meydana geldi. İran tarafında Haq Abad ile Pakistan tarafında Parom arasında sınırın habersiz kapatılması nedeniyle iki gün boyunca bu tür binlerce tüccar vuruldu. Daha kısa süreli kapanışlar yaygındır, ancak tüccarlar bu sefer tedarikleri bittikten sonra tedirgin oldu. Sınırın İran tarafında küçük bir protesto patlak verdi.
Ancak İran güçleri tarafından çok sert ve sorumsuz bir yaklaşım benimsendi ve protestocu tüccarlara yüzlerce atış yapıldı. Sınırın her iki yakasına ait bir düzineden fazla Beluc hayatını kaybetti ve çok sayıda kişi yaralandı. Bazı kaynaklar kurban sayısının çok daha fazla olduğunu iddia ediyor, ancak İran tarafındaki bilgi kıtlığı nedeniyle bu doğrulanamıyor.
Acımasız saldırı, yolların kapatıldığı ve İran güçlerinin araçlarının yakıldığı birçok şehirde protestoları ateşledi. Protestocular salı günü valinin Sarawan şehrindeki ofisine de baskın düzenlediler. Bazı şehirlerdeki protestolar Çarşamba günü de devam etti. (…)
Son olay münferit bir olay değil, sınır kasabalarında yaşayan Beluc halkı onlarca yıldır bu tür vahşetlerden şikayet ediyor. Her iki tarafa çitlerin döşenmesi ile, aileleri bölerek sevdiklerini görmelerini imkansız hale getirdi. Sınırı geçenler kötü muameleye maruz kalıyor ve küçük nedenlerle işkenceye maruz kalıyorlar.
Yerel halk, İran sınır güçlerinin Batı Belucistan’ın nüfuslu sınır kasabalarına defalarca ateş ederken, Pakistan güvenlik güçlerinin her gün masum tüccarları ve sürücüleri hedef aldığını iddia ediyor.
Her iki ülkenin güvenlik güçlerinin saldırgan tutumu, bu alanlarda bağımsızlık yanlısı istekleri artırdı. Sınırların her iki tarafındaki birkaç silahlı ve silahsız çıkış, on yıllardır hem İran’dan hem de Pakistan’dan tamamen bağımsız olmayı savunuyor.
Pek çok kuruluş, gerçekleri tespit etmek için bağımsız uluslararası soruşturma organlarının ziyaretlerini talep etti. Kuşkusuz, sınır güvenlik güçlerinin davranışları üzerinde acil bir kontrol ve dengeye ihtiyaç vardır. Belucler yüzyıllardır bu bölgenin sahipleridir ve kendi topraklarında ikinci sınıf vatandaş olarak muamele görmemelidirler.
