İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Marmara Bölgesi’ndeki hapishanelerde ve farklı kentlerde bulunan tutsaklardan kendilerine yapılan başvurularda yer alan hak ihlallerine dair rapor hazırladı. Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını kapsayan 3 aylık “Marmara Bölgesi Hapishaneleri Hak İhlalleri Raporu” dernek binasında yapılan basın toplantısıyla paylaşıldı.
İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri ile komisyon üyeleri Mehmet Acettin, Ümmühan Kaya ve Meral Nergis Şahin toplantıya katıldı.
Raporun, tutsakların gönderdiği faks ve mektuplar, aileler ve avukatlar aracılığıyla yapılan başvurular ile basın taraması yoluyla oluşturulduğu belirtildi. 18 cezaevinden İHD’ye başvuru yapıldığı aktarılan raporda, 2023 yılının Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında toplam 83 başvuru yapıldığı aktarıldı.
Raporda, derneğe Temmuz ayında 85, Ağustos ayında 987, Eylül ayında bin 154 olmak üzere toplamda 2 bin 491 insan hakları ihlali başvurusu yapıldığı belirtildi. Ayrıca basın taraması yoluyla da 265 ihlalin tespit edildiği kaydedildi.
Raporda, ihlaller şu şekilde sıralandı:
“Yaşam hakkı bağlamında 4, işkence, kötü muamele ve onur kırıcı davranış 803, sağlık hakkına yönelik 295, iletişim hakkı ihlali 467, adalete erişim hakkı ihlali 156, şartlı tahliye ve denetimli serbestlik hakkına dair ceza infazı sürecinde yaşanan ihlal 130, sağlıklı beslenme, temiz suya erişim ve öz bakım ihtiyaçlarının karşılanmamasında 297 ihlal yaşandı.”
‘Mahpusların Dış Dünyayla Bağı Koparılıyor’
Hapishanelerdeki temel sorunlarından birinin özellikle iletişim hakkı ihlalleri ile ağırlaşan tecrit uygulaması olduğunun altını çizen Yoleri, “Mahpusun dış dünya ile bağını kopararak, sosyal ilişkilerinden ve dayanışmadan yoksun bırakarak uygulanan ağır tecrit yoluyla mahpusların kişiliği yok edilmeye çalışılmaktadır” dedi.
Hapishanelerdeki temel sorunlarından birinin özellikle iletişim hakkı ihlalleri ile ağırlaşan tecrit uygulaması olduğunun altını çizen Yoleri, “Mahpusun dış dünya ile bağını kopararak, sosyal ilişkilerinden ve dayanışmadan yoksun bırakarak uygulanan ağır tecrit yoluyla mahpusların kişiliği yok edilmeye çalışılmaktadır” dedi.
İmralı Hapishanesi
Raporda, İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Hapishane’de 25 yıldır ağır tecrit koşulları altında tutulan ve uzun süredir kendisinden haber alınamayan PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın ve diğer tutuklular Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş’ın aileleri ve vasileri tarafından savcılığa yapılan 42 başvuruya da cevap verilmediği ifade edildi. 38 talebin ise reddedildiği kaydedildi.
Toplantıda konuşan İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri, hak ihlallerinin tutsakların yaşamını tehdit eder boyuta vardığına dikkat çekti. İhlallerin açıklanan verilerle sınırlı olmadığına işaret eden Yoleri, “Bu rapor dönemindeki tespitlerimiz, hapishanelerde ciddi sorunların yaşanmakta olduğunu ve ne yazık ki sorunlara halen çözüm üretilemediğini göstermektedir. Aşırı doluluk ve buna bağlı sorunlar, ayrımcı yaklaşım ve uygulamalar artarak devam etmektedir. Annesiyle kalan çocuklar, yabancı, kadın, çocuk, yaşlı, engelli, hasta mahpuslar ayrımcılık dahil ciddi hak ihlallerine maruz kalmaktadırlar. Çalışan mahpuslara yönelik ağır emek sömürüsü devam etmekte, ekonomik krizin etkileri içeride de ağır bir şekilde kendisini hissettirmektedir. Mahpusların günlük iaşe bedelleri temel beslenme ihtiyacına dahi cevap olamamakta, mahpuslar kalitesiz ve yetersiz beslenmeye maruz kalmaktadır” dedi.
